Procedury celne w transporcie międzynarodowym

Procedury celne – co to właściwie oznacza?

Procedury celne to zasady określające, co można zrobić z towarem na obszarze celnym Unii Europejskiej: wprowadzić go, przemieszczać w granicach UE albo wywieźć poza UE. Wybór procedury przesądza o statusie towaru (unijny lub nieunijny), o obowiązku uiszczenia należności celnych przywozowych oraz o zastosowaniu środków polityki handlowej i ewentualnych kontroli towarów. W praktyce wszystko zaczyna się od elektronicznego zgłoszenia celnego. To właśnie na jego podstawie urząd celny albo zwalnia towar lub kieruje go do dodatkowych czynności, np. do kontroli celnej.

Rodzaje procedur celnych

W prawie UE wyróżniamy trzy grupy procedur celnych stosowane w transporcie międzynarodowym:

1. Procedura dopuszczenia do obrotu
   To najczęściej stosowana procedura celna przy imporcie towarów nieunijnych. Po objęciu towaru procedurą dopuszczenia do obrotu i uiszczeniu należności celnych oraz podatków, uzyskuje on status unijny i może być swobodnie wprowadzony do obrotu rynkowego. Właściwa klasyfikacja, wartość celna i kraj pochodzenia towarów determinują wysokość opłat celnych.
2. Procedury specjalne
   Służą czasowemu zawieszeniu lub odroczeniu skutków fiskalnych i handlowych. Obejmują: procedury tranzytu, procedurę składowania celnego, procedury szczególnego przeznaczenia (w tym odprawy czasowej) oraz procedury przetwarzania, czyli uszlachetnianie czynne i uszlachetnianie bierne. Procedury te pozwalają legalnie przemieszczać, składować lub obrabiać towary objęte tą procedurą bez natychmiastowego obciążenia należnościami.
3. Procedura wywozu
   Stosowana przy wyprowadzeniu towaru unijnego poza obszar celny UE. Zapewnia spełnienie wymagań w sprawach celnych i podatkowych dla towarów eksportowanych oraz potwierdza faktyczny wywóz.

Procedury celne specjalne

Procedury specjalne są narzędziem logistyczno-fiskalnym, które ułatwiają przewóz towarów, składowanie celne i obróbkę towarów bez natychmiastowego obciążenia budżetu cłem i podatkami. Warunkiem jest objęcie towaru właściwą procedurą, prowadzenie ewidencji, często złożenie zabezpieczenia oraz zakończenie procedury zgodnie z przepisami prawa celnego.

Tranzyt – co to jest?

Tranzyt umożliwia przewóz towarów między urzędami celnymi bez uiszczania należności celnych przywozowych w trakcie przejazdu. Dowiedz się więcej nt. procedury tranzytu.

Skład celny

Skład celny to rozwiązanie, w którym towary nieunijne mogą być przechowywane bez płatności należności celnych i podatków aż do momentu zmiany przeznaczenia.

• Objecie towaru procedurą składu celnego umożliwia odroczenie kosztów i elastyczne zarządzanie zapasem.
• W składzie dopuszczalne są tylko czynności zachowawcze lub proste operacje, które nie zmieniają istoty towaru, zgodnie z procedurą składowania celnego.
• Prowadzący skład ma obowiązek ewidencji, zapewnienia identyfikowalności i przedstawiania towarów do kontroli.

Zakończenie następuje przez dopuszczenia do obrotu, powrotny wywóz, tranzyt lub przekazanie do innej procedury zawieszającej.

Odprawa celna czasowa

Odprawa czasowa pozwala wwieźć na obszar celny UE towary nieunijne na określony czas, z całkowitym lub częściowym zwolnieniem z należności celnych przywozowych.

Warunkiem jest możliwość identyfikacji towaru, zachowanie jego charakteru oraz zamiar powrotnego wywozu po wykorzystaniu zgodnie z celem (np. targi, testy, wydarzenia sportowe, czasowe użycie specjalistycznego sprzętu). Po zakończeniu użycia towar należy wywieźć z UE albo objąć inną procedurą.

Prawidłowe zamknięcie odprawy czasowej zapobiega naliczeniu opłat jak przy imporcie docelowym.

Uszlachetnienie czynne

Uszlachetnianie czynne polega na przywozie towarów nieunijnych w celu ich obróbki, przetworzenia lub montażu na obszarze UE z zawieszeniem należności celnych i podatków.

W ramach procedury uszlachetniania czynnego powstają tzw. produkty kompensacyjne. Po zakończeniu obróbki przedsiębiorca może wywieźć produkty poza UE bez płacenia cła od komponentów importowanych, albo objąć je procedurą dopuszczenia do obrotu. W tym drugim wariancie należności oblicza się co do zasady na podstawie przepisów obowiązujących dla produktów kompensacyjnych, z korzyściami wynikającymi z przetworzenia.

Co ważne, konieczne jest prowadzenie ewidencji, zachowanie norm zużycia i rozliczenie procedury w terminie przewidzianym przepisami prawa celnego.

Uszlachetnienie bierne

Uszlachetnianie bierne pozwala na czasowe wyprowadzenie towaru unijnego poza obszar celny UE w celu jego przetworzenia, a następnie powrotny przywóz produktów kompensacyjnych z częściowym zwolnieniem z należności celnych.

Najważniejsze informacje nt. uszlachetniania biernego:

• Cło nalicza się zasadniczo od wartości dodanej uzyskanej poza UE, a nie od całego towaru, co istotnie obniża koszty związane z obróbką towarów poza granicami.
• Procedura jest użyteczna m.in. przy naprawach, regeneracji albo specjalistycznych operacjach technologicznych wykonywanych poza UE.
• Po powrotnym przywozie wymagane jest zgłoszenie celne i rozliczenie procedury zgodnie z kodeksem celnym.

Dokumenty i praktyka operacyjna
Niezależnie od procedury warto upewnić się, że zgłoszenie celne, list przewozowy, faktura oraz certyfikat pochodzenia pozostają spójne z rzeczywistym stanem i rodzajem towarów. To skraca czas zwolnienia towarów, ogranicza ryzyko kontroli celnej i ewentualnych korekt należności. W wielu przypadkach wsparcie agentów celnych lub agencja celna koordynująca procedury i komunikację z urzędami celnymi znacząco przyspiesza proces i pomaga bezbłędnie zamknąć każdą z opisanych procedur.