Odpowiedzialność cywilna przewoźnika w międzynarodowym transporcie drogowym

Transport międzynarodowy to proces niezwykle złożony, w którym kluczową rolę odgrywają trzy podmioty: przewoźnik, załadowca oraz spedytor. Każdy z nich posiada określone obowiązki i ponosi odpowiedzialność za swoje działania, co reguluje między innymi prawo przewozowe, kodeks cywilny oraz konwencja CMR. W poniższym artykule przybliżymy zagadnienia związane z odpowiedzialnością cywilną przewoźnika, zakresem odpowiedzialności załadowcy oraz zadaniami spedytora, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka uszkodzenia przesyłki, wadliwością sposobu pakowania, czy utraty towaru w trakcie przewozu.

Odpowiedzialność cywilna przewoźnika i ubezpieczenie OC przewoźnika

Przewoźnik jest podmiotem odpowiedzialnym za fizyczny transport towaru z punktu A do punktu B. Zgodnie z przepisami prawa przewozowego, Konwencją CMR (dla transportu międzynarodowego) oraz Kodeksem Cywilnym, do podstawowych zadań przewoźnika należą:

1. Zabezpieczenie towaru i dostarczenie go w nienaruszonym stanie – zgodnie z przepisami prawa przewozowego oraz kodeksu cywilnego, za uszkodzenie towaru podczas transportu odpowiada przewoźnik w sytuacjach, gdy uszkodzenie przesyłki powstało na skutek niewłaściwej obsługi lub zaniedbania. Warto jednak dodać, że ma on prawo odmówić realizacji zlecenia, jeśli uzna, że ładunek nie został odpowiednio przygotowany lub załadowany przez załadowcę. Incydenty, które zdarzają się w przewozie przesyłek, stanowią podstawę do roszczeń odszkodowawczych, obejmujących zarówno ubytek w ładunku, jak i całkowite uszkodzenie towaru. W takich przypadkach kluczową rolę odgrywa ubezpieczenie.
   Pamiętaj jednak, że każdy przypadek, w którym dochodzi do uszkodzenia przesyłki jest indywidualny i wymaga szczegółowej analizy. Częstą przyczyną zniszczeń towaru powstałych w trakcie jego przewozu jest wadliwość opakowania. Ma to szczególne znaczenie w przypadku towarów podatnych na uszkodzenia np. tj. elektronika. Musisz wiedzieć, że przewoźnik może być zwolniony z odpowiedzialności za uszkodzenie lub utratę ładunku w przypadku udowodnienia, że zdarzenie było wynikiem siły wyższej, winy załadowcy lub specyficznej natury towaru.

2. Terminowość dostawy 
3. Dbałość o dokumentację transportową – to właśnie w gestii przewoźnika leży prawidłowe wypełnienie i zarządzanie dokumentami. Musisz jednak wiedzieć, że mimo, iż CMR wypełnia przewoźnik, pełną odpowiedzialność za jego treść ponosi nadawca towaru. Na etapie przyjęcia przesyłki dokumenty m.in. tj. list przewozowy (krajowy lub międzynarodowy) odgrywają istotną rolę, ponieważ stanowią dowód przyjęcia ładunku przez przewoźnika i zawierają informacje o ilościach i właściwościach towaru. W sytuacji, gdy dojdzie do uszkodzenia lub utraty ładunku, ewentualne błędy lub braki w dokumentacji mogą skutkować komplikacjami prawnymi lub finansowymi.

Prawo przewozowe w transporcie

Prawo przewozowe to zbiór przepisów, które regulują zasady przewozu osób, rzeczy i zwierząt różnymi środkami transportu, takimi jak drogowy, kolejowy, morski, czy lotniczy. Określa prawa i obowiązki zarówno przewoźników, jak i klientów, obejmując kwestie takie jak zawieranie umów przewozowych, odpowiedzialność za dostarczenie ładunku czy reklamacje. Jego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa, ochrony interesów stron oraz sprawiedliwego funkcjonowania rynku transportowego. Dzięki prawu przewozowemu można unikać nieporozumień i ponad wszelką wątpliwość rozstrzygać spory związane z przewozami, wspierając tym samym rozwój branży logistycznej.

Konwencja CMR  w transporcie międzynarodowym

Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów, znana powszechnie jako konwencja CMR, to międzynarodowy dokument prawny podpisany w Genewie w 1956 roku. Jej celem jest ujednolicenie zasad dotyczących przewozu towarów w transporcie drogowym pomiędzy różnymi państwami. Konwencja ta znajduje zastosowanie, gdy miejsce nadania i miejsce przeznaczenia ładunku znajdują się w dwóch różnych krajach, z których co najmniej jedno jest sygnatariuszem tej umowy. Obecnie konwencja CMR jest stosowana w większości krajów europejskich i w kilku państwach Azji i Bliskiego Wschodu.

Główne regulacje konwencji CMR dotyczą wielu obszarów związanych z międzynarodowym transportem drogowym. Obejmuje ona:

• Zasady dotyczące umów przewozowych
• Odpowiedzialność przewoźnika
• Reklamacje i roszczenia- opisuje procedury składania reklamacji oraz dochodzenia roszczeń przez strony umowy przewozowej
• Transport łączony – CMR obejmuje również przewozy multimodalne, gdzie część transportu odbywa się drogą lądową, a część np. morską lub kolejową, pod warunkiem, że odcinek drogowy jest objęty umową przewozową.
• Spory prawne i jurysdykcja – Konwencja określa zasady rozstrzygania sporów między stronami umowy przewozowej, w tym który kraj ma prawo sądzić daną sprawę oraz jaka jest procedura odwołań.

CMR – drogowy list przewozowy

Pobierz edytowalny wzór w Excel oraz przykład, jak poprawnie wypełnić CMR

Pobierz

Ubezpieczenie OC przewoźnika drogowego

OC przewoźnika drogowego to ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej chroniące przewoźnika przed finansowymi skutkami szkód w przewożonym ładunku. Pokrywa straty wynikające z wypadków, uszkodzeń czy innych nieprzewidzianych zdarzeń podczas transportu. Dzięki niemu przewoźnik unika konieczności samodzielnego pokrywania kosztów, co zapewnia bezpieczeństwo finansowe i zaufanie klientów.

Zakres odpowiedzialności załadowcy

Załadowca to podmiot, który przygotowuje ładunek do transportu. Zakres odpowiedzialności załadowcy obejmuje nie tylko właściwe zabezpieczenie ładunku, ale również dbałość o jakość opakowania.

Zadania załadowcy

Do podstawowych zadań załadowcy należą:

1. Przygotowanie towaru do prawidłowego załadowania
2. Zabezpieczenie ładunku – załadowca musi upewnić się, że towar jest odpowiednio zapakowany i zabezpieczony przed uszkodzeniem. Dotyczy to zarówno opakowania jednostkowego, jak i zabezpieczenia wewnętrznego.
3. Przekazanie prawidłowych informacji – obowiązkiem załadowcy jest dostarczenie kompletnych informacji o ładunku, w tym danych dotyczących jego wagi, wymiarów, rodzaju oraz uwag dotyczących transportu (np. towaru niebezpiecznego). Błędne lub niepełne informacje mogą prowadzić do problemów w przewozie, za które załadowca może ponosić odpowiedzialność.
4. Dokumentacja załadunkowa – w gestii załadowcy leży dostarczenie przewoźnikowi dokumentów wymaganych do przewozu, w tym specyfikacja ładunku, certyfikaty bezpieczeństwa (jeśli są wymagane) oraz ewentualnej dokumentacji celnej. Odpowiedzialnością załadowcy jest również to, by opakowania towaru zawierały stosowne oznaczenia umożliwiające jego identyfikację w trakcie transportu. Wszelkie niedociągnięcia w dokumentacji mogą skutkować roszczeniami wobec załadowcy, które w konsekwencji mogą przybrać postać kar administracyjnych sięgających nawet kilka tysięcy złotych rocznie.

Spedytor – za co odpowiada?

Spedytor to kluczowy organizator procesu transportowego, działający jako pośrednik między nadawcą (lub załadowcą) a przewoźnikiem. Jego rolą jest znalezienie najbardziej efektywnego i optymalnego rozwiązania logistycznego, zarówno pod względem kosztów, jak i czasu.

Jego głównym zadaniem jest organizacja przewozu towarów oraz nadzór nad wszystkimi etapami realizacji zlecenia. Spedytor musi dbać o to, aby proces przewozu odbywał się zgodnie z zasadami prawa przewozowego i Konwencji CMR, a także aby wszystkie dokumenty były kompletne i zgodne z wymogami formalnymi.

Odpowiedzialność spedytora

Odpowiedzialność spedytora obejmuje:

• Organizację transportu – spedytor musi zapewnić środek transportu dostosowany do specyficznych wymagań przewozu. Jego zadaniem jest także negocjowanie umów z przewoźnikami i dbałość o redukcję kosztów przy zachowaniu najwyższej jakości usług.
• Ustalanie trasy przejazdu
• Nadzór nad dokumentacją transportową – spedytor odpowiada za przygotowanie oraz weryfikację wszystkich dokumentów związanych z procesem przewozowym, od umów transportowych po faktury i listy przewozowe.
• Koordynację procesu logistycznego – w zakres obowiązków spedytora wchodzi także monitorowanie transportu i informowanie zleceniodawcy o postępie realizacji zlecenia. W razie problemów (np. opóźnienia) spedytor musi szybko reagować i podejmować odpowiednie działania.

Warto zauważyć, że spedytor nie ponosi odpowiedzialności za fizyczne uszkodzenie ładunku podczas transportu, chyba że doszło do rażącego zaniedbania z jego strony, np. wybrania niewłaściwego przewoźnika lub środka transportu.

Ubezpieczenie cargo – dlaczego warto wykupić ubezpieczenie towaru w transporcie drogowym?

Ubezpieczenie cargo w transporcie drogowym to polisa, która chroni Cię przed stratami finansowymi spowodowanymi ich uszkodzeniem, kradzieżą lub utratą ładunku. Towary pokonują tysiące kilometrów, by dotrzeć do swojego celu, dlatego musisz pamiętać, że tak samo jak w przypadku każdego innego rodzaju środka transportu, podczas transportu drogowego mogą zdarzyć się różne nieprzewidziane sytuacje, takie jak wypadki, kradzieże czy uszkodzenia ładunku. Wykupienie ubezpieczenia towaru to jeden z najlepszych sposobów, by chronić się przed tego rodzaju stratami, do którego zawsze Cię zachęcamy.

Wykupienie ubezpieczenia ładunku daje Ci gwarancję ochrony przed stratami finansowymi. Gdy towar ulega zniszczeniu lub zagubieniu, koszty mogą być ogromne i poważnie wpłynąć na sytuację finansową firmy. Nikt nie jest w stanie przewidzieć sytuacji losowych, takich jak wypadek drogowy, czy trudne warunki atmosferyczne. Dobre ubezpieczenie pokryje te straty, co pozwoli Ci uniknąć niepotrzebnych wydatków, a także zapewni Ci większy komfort i bezpieczeństwo.

Podejmując świadomą decyzję o braku ubezpieczenia ładunku, musisz liczyć się z ryzykiem, że wszelkie ewentualne szkody będziesz musiał pokryć samodzielnie. Jeśli jesteś małym przedsiębiorcom, utrata całego załadunku może prowadzić nawet do utraty płynności finansowej, dlatego każdorazowo rekomendujemy wykupienie ubezpieczenia.

Z powyższych względów zachęcamy Cię do tego, abyś postrzegał ubezpieczenie towaru w transporcie drogowym nie jako koszt, a inwestycję w bezpieczeństwo firmy.